نقد پسااستعماری داستان بلند «سرگذشت کندوها» نوشتة آل احمد*

Authors: not saved
Abstract:

نقد پسااستعماری داستان بلند «سرگذشت کندوها» نوشتة آل احمد*   دکتر سید علی قاسم زاده1  استادیار دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) قزوین   چکیده ادبیّات داستانی معاصر، عرصة بازتاب جریانهای فکری موجود در جامعه به‌شمار می‌آید. با وجود تنوع مکاتب داستان‌نویسی در جهان و تأثیر و تأثّر آنها از یکدیگر، نمی‌توان حضور جریانهای بومی را در کشورهای شرقی نادیده گرفت. شکل‌گیری گفتمان پسااستعماری در تقابل با بنیان تفکر غربی، یکی از آنهاست. درحقیقت، گفتمان ضدّاستعماری استعمارزده، تلاشی در جهت واسازی تقابل «خود/ دیگری» نگرش غربی؛ یعنی تخریب بنیان تفکرِ «دیگری» پنداشتن جوامع شرقی و برتر انگاشتن«خودِ غربی»است. جلال آل‎احمد را بایست یکی از نمایندگان پیشگام (آوانگارد)این گفتمان در ایران به‌شمار آورد؛ چنانکه رویکرد او در عرصة نوشتار پسااستعماری، در آثار غیرداستانی «در خدمت و خیانت روشنفکران» و«غربزدگی» به اوج خود می‌رسد. با وجود اشارات محققان به استعمارستیزی آثار جلال، هنوز این گفتمان برجسته، در آثار داستانی او، علمی و عملی نقد نشده است. این پژوهش به شیوه‌ای توصیفی-تحلیلی با کاربست نظریة پسااستعماری تلاش می‌کند به مسأله‌هایی از این دست پاسخ دهند: «کیفیت انعکاس گفتمان پسااستعماری آل‌احمد در داستان بلند «سرگذشت کندوها» چگونه است و چه اهدافی را دنبال می‌کند؟»؛ «نگرش تقابلی آل احمد با گفتمان غربی، ناظر برکدام وجه است: سیاسی-اجتماعی یا فرهنگی؟». مطابق نتایج این پژوهش، نشانه‌های درون‌ و برون‌متنی گواه پسااستعماری بودن متن داستان «سرگذشت کندوها»ست. آل‌احمد در این اثر سمبلیک، استقلال فرهنگی را مقدمة استقلال سیاسی- اقتصادی ایران پس از کودتای 28 مرداد می‌داند. سرگذشت کندوها با ترویج گفتمان بومیِ «بازگشت به سنّت و خودیابی هویتی و معرفتی»، تلاش آل‌احمد را در واسازی طرح تقابلی غرب/شرق نشان می‌دهد؛ کوششی که ناظر بر برانگیختگی عمومی برای رهایی ملّت ایران از ایدئولوژی‌زدگی و تقدیرگرایی ناشی از حضور استعمار و استثمار در دهة چهل است. واژگان کلیدی: داستان نویسی معاصر فارسی، نمادگرایی سیاسی، سرگذشت کندوها، جلال آل احمد، نقد پسااستعماری. * تاریخ دریافت مقاله: 16/01/1391                                 تاریخ پذیرش نهایی: 10/07/1391 1- نشانی پست الکترونیکی نویسنده: [email protected]        

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

رئالیسم در داستان های جلال آل احمد

در فایل اصل مقاله موجود است

full text

تأویل سیاسی و اجتماعی داستان واره سرگذشت کندوها

سرگذشت کندوها نوشته‏ای است تمثیلی در قالب یک قصه عامیانه که شرایط هیچ یک از قالب های داستان و رمان کوتاه و رمان را ندارد. نویسنده بیش از اینکه در قیدوبند ساخت قالب باشد، درصدد طرح یک آرمان‏شهر یا لااقل طرح یک زندگی مستقل و آزاد است بر مبنای اصول فرهنگی و شرایط محلی ایران. انگیزه نوشتن این قصه احساس رسالت نویسنده و دغدغه‏های فکری او از وابسته شدن حکومت و فرهنگ ایرانی به صنعت و تمدن غرب است به عل...

full text

تأویل سیاسی و اجتماعی داستان وارة سرگذشت کندوها

سرگذشت کندوها نوشته‏ای است تمثیلی در قالب یک قصة عامیانه که شرایط هیچ یک از قالب های داستان و رمان کوتاه و رمان را ندارد. نویسنده بیش از اینکه در قیدوبند ساخت قالب باشد، درصدد طرح یک آرمان‏شهر یا لااقل طرح یک زندگی مستقل و آزاد است بر مبنای اصول فرهنگی و شرایط محلی ایران. انگیزة نوشتن این قصه احساس رسالت نویسنده و دغدغه‏های فکری او از وابسته شدن حکومت و فرهنگ ایرانی به صنعت و تمدن غرب است به عل...

full text

روایت‎شناسی داستان «بچه‎ مردم» جلال آل احمد

روایت‎شناسی یکی از شیوه‎های تحلیل متن است که می‎تواند موجب رسیدن به معناهای نهفته در متن ‎شود. بررسی متون ادبی از این منظر درکی تازه‎تر برای خواننده پدید می‌آورد. ژرار ژنت نظریه‎پرداز فرانسوی با بهره‎گیری از نظریات دیگر روایت‌شناسان، نظریة تحلیل روایت خود را ارائه­کرد که مورد توجّه قرارگرفت. در پژوهش حاضر، داستان بچة مردم از جلال آل احمد از منظر روایت‎شناسی ژنت بررسی و تحلیل­ شده­ است. از مهم‎تر...

full text

پژوهشی در شخصیت‌های داستان مدیر مدرسه اثر جلال آل احمد

مهم‌ترین محور این پژوهش، بررسی شخصیت قهرمان اوّل و قهرمانان اصلی داستان «مدیر مدرسه» از منظر اخلاقی، رفتاری و اعتقادی است که برای هر یک از این سه شاخص، نمونه­هایی از متن کتاب به عنوان شاهد بیان شده است؛ امّا این که چرا از بین شخصیت­های پر­شماری که در داستان حضور دارند، تنها به بررسی همین دو گروه بسنده شده، مهم‌ترین دلیل، به رنگ نقش پررنگ و عمیق قهرمان اول و نیز قهرمانان اصلی بازمی­گردد که در سازو...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 14  issue 27

pages  45- 73

publication date 2014-09-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023